In een boek zit vaak ook een klein ritueel verscholen. In deze blog bespreken we drie boeken die herinneren centraal stellen. Want ook wanneer een dierbare overlijdt, is er nog zoveel dat overblijft. Een mooi boek kan je helpen om de vertaling naar kinderen te maken. Het helpt je in te tunen op de taal en belevingswereld van kinderen. Op deze manier is een boek een soort veilige verbinding die ruimte schept voor emoties en aandacht geeft aan de ervaringen in het eigen levensverhaal.
Symbool, symbooltaal en symboolhandeling
Al kijkend naar de verschillende pareltjes van boeken die door onze handen gaan beseffen we dat het lezen van een boek soms ook een soort ritueel is. En daarom bespreken we de boeken door ze te bekijken vanuit de indeling die we ook gebruiken voor onze rituelen: symbool, symboolhandeling en symbooltaal. Ook geven we bij de verschillende boeken een gouden koestertip om nog iets meer met het boek te kunnen doen. Want in boeken vind je vaak zoveel mooie symboliek.
Warme melk met honing, Frank Daenen
Kleine Beer maakt met Grote Beer de mooiste plannen voor na de winterslaap. Maar na de winterslaap is Grote Beer er niet meer. De plannen die ze hadden voert Kleine Beer wel uit, met vrienden. Makkelijk is het niet. En soms gaat het even beter en dan overvalt het verdriet hem weer. Op de tekeningen is veel te ontdekken en te zien.
Symbool: de warme melk met honing staat symbool voor samenzijn, geborgenheid en veiligheid.
Symboolhandeling: Kleine Beer denkt samen met zijn vrienden aan Grote Beer terwijl ze warme melk met honing drinken: een fijn moment van samenzijn.
Symbooltaal: ‘Maar als er iets misgaat, mist hij Grote Beer meer dan ooit. Dat is niet erg. Dat is heel normaal.’
Gouden koestertip: Wanneer je dit boek leest krijg je zelf waarschijnlijk zin in een warme drank. En door samen met kinderen, daadwerkelijk een warme drank te maken, kun je herinneren en herdenken extra kracht bij zetten. Op deze manier kun je aansluiten op de symbolische waarde van de drank die als een rode draad door het boek heen loopt. Onze koestertip is dan ook om zelf zo’n fijn herinneringsmoment te creëren met een warme drank.
Maak een heerlijke warme drank klaar en bak eventueel koesterkoekjes (zie het uitgeschreven ritueel in ons boekje ‘Ik denk aan je’). Maak een gezellige knusse plek met kussens of dek de tafel met een mooi kleed. Ook kun je een fijne plek buiten, bijvoorbeeld in de tuin, zoeken als het weer dit toelaat. Vertel de kinderen dat dit een moment is om te denken aan diegene die je mist en om herinneringen op te halen en te delen.
Ik had je nog zoveel willen zeggen, Martine van Nieuwenhuyzen
Maatje, de beste vriend van Das is dood. En Das mist hem zo vreselijk. Hij vraagt zich af waar Maatje is en bedenkt dat jij nog zoveel tegen hem had willen zeggen. Hij gaat naar hem op zoek omdat hij hem mist.
Symbool: de woorden die Das nog wilde zeggen aan Maatje.
Symboolhandeling: Das schrijft alles wat hij nog wil zeggen op in brieven. De andere dieren uit het bos geven antwoord en op deze manier kan hij herinneringen delen en ontvangt hij troost. Hij zoekt via de stroom van de rivier en de wind, een manier om zijn woorden bij Maatje te laten komen.
Symbooltaal: ‘Das kijkt naar de sterren. Hij denkt aan Maatje en zwijgt…. En opeens voelt hij zicht niet meer zo alleen. ‘
Gouden koestertip:
Zorg voor papier en schrijfwaren. Naar aanleiding van dit boek kunnen kinderen vragen en herinneringen aan een overleden dierbare opschrijven. Kinderen kunnen zelf benoemen welke weg voor de woorden ze het meest aanspreekt. Willen ze hun woorden meegeven aan de stroom van de rivier, met de wind mee, of willen ze de woorden juist voorlezen aan elkaar en op deze manier de herinneringen en woorden die nog gezegd moeten woorden met elkaar delen.
Ik wil je nooit vergeten, Joanna Rowland & Thea Baker
Dit verhaal wordt verteld vanuit de ik-persoon. Het meisje is bang om een dierbare die overleden is, te vergeten. Ze maakt een doos met herinneringen en stopt daar allerlei dingen in. Ze beseft zicht dat ze diegene helemaal niet kan vergeten.
Symbool: de doos met herinneringen: herinneringen van vroeger en nieuwe herinneringen die worden gemaakt
Symboolhandeling: het verzamelen van herinneringen, deze bewaren in de doos en kunnen koesteren wanneer je wilt.
Symbooltaal: ‘Je zult altijd bij me zijn, waar ik ook ben. Als ik je mis, dan denk ik aan je.’
Gouden koestertip:
Zorg voor een doos die gevuld kan worden met herinnerdingen Samen kun je de doos vullen met fijne herinneringen aan diegene die gemist wordt. En net als het meisje kun je ook nieuwe herinneringen aan de doos toevoegen. Dit maakt de doos een actueel voorwerp dat op elk moment in het leven ingekeken mag worden om herinneringen te koesteren. De doos legt de verbinding met vroeger en nu.
Wil je meer met herdenkingsrituelen? Bekijk ons boek en poster!
Esther van mijngoudentraan is rouw- en verliesbegeleider voor het onderwijs en het is haar missie om rouw en verlies bij kinderen te erkennen en bespreken, zodat er ‘gouden tranen’ mogen glinsteren.
Angelique van Studio Koester Booster is grafisch ontwerper en zet zich met Koester Booster in voor het koesteren van herinneringen en mooie momenten door het te vertalen in mooi vormgegeven beelden en producten.